Welkom op onze moestuin website Samen met vrouw run ik een moestuin op een eiland in de Vlist bij Haastrecht. Wij zijn Hannie en Arie Kreuk en zijn beiden gepensioneerd. Na mijn pensionering is mijn moestuin echt mijn passie geworden! Ik teel groenten, fruit, kruiden en bloemen. De bloemen afdeling is meer de passie van mijn vrouw. Hoewel wij graag op reis gaan is de behoefte daaraan wat minder geworden en ook veranderd. De corona pandemie en de geopolitieke situatie hebben daar ook aan bijgedragen. Een langere vakantie plannen wij nu liever in het najaar of de winter als de tuin minder zorg vraagt en in de zomer zijn het meestal korte uitjes waarbij we het echte hoogseizoen mijden. Met mooi weer kunnen wij uren in de tuin werken of verpozen. Ook als het geen mooi weer is zijn wij er vaak, het noodzakelijke werk trekt zich soms niet veel van het weer aan. Wij hebben een blokhut met kachel en een koffiezet apparaat en de bakker is niet ver weg. Het is een rustige omgeving met veel vogels, zoals merels, mezen, ooievaars, buizerds, duiven, eksters, eenden en soms ganzen. Met duiven, eksters, eenden en ganzen zijn wij iets minder blij: een ekster heeft ooit geprobeerd een peer uit de boomgaard van mijn buren naar zijn nest te transporteren. Uiteindelijk bleek de peer te veel energie te kosten en werd de peer op de meest ongelukkige locatie losgelaten: recht boven mijn kas. Het resultaat is te zien op de foto hieronder. Ik ben trots op mijn moestuin en via deze website deel graag alles wat ik meemaak en doe. Ik schrijf niet alleen over mijn oogst, maar ook over hoe het is begonnen, mijn tuiniers achtergrond, de tuin zelf, wat bij mij werkt en wat minder goed of soms zelfs helemaal niet werkt, over tuingereedschap, enz. Ook schrijf ik over groenten waar je bijzondere dingen mee kunt doen in de keuken en zijn er bijzondere recepten te vinden. Nu is het wel zo dat wat bij mij niet goed gaat bij een anderen wel degelijk goed kan gaan. Zelfs op mijn tuin is het zo dat wat op het ene bed goed gaat op een ander bed nooit goed zal gaan. Dat heeft te maken met de bodemgesteldheid en de schaduw. Mijn tuin heeft 14 kleine teeltbedden en 4 grotere teelt bedden. De grondslag is zware klei maar 7 bedden hebben hele lichte grond. Hoe dat zo gekomen is wordt elders uitgelegd.

Onze achtergronden Ik ben geboren op het platteland en buitendijks opgegroeid aan een getijde rivier. Kennis en liefde voor een moestuin komt bij mijn vader vandaan. Onze moestuin is niet voor de levensnoodzakelijke behoeften maar biedt een kwalitatief goede en smakelijke aanvulling op de voeding. Bloemkolen op natuurlijke snelheid gegroeid, binnen een uur na de oogst op je bord en bemest naar behoefte (dus niet voor snelle groei en maximale opbrengst) smaken echt anders en beter dan wat gemiddeld in een supermarkt te koop is. Wie kent nog de smaak van doperwten of wortelen vers van het land en met liefde geteeld. Wortelen en veel andere groenten op natuurlijke manier geteeld behoeven geen hulpstoffen of overmatige sauzen om goed te smaken. In sommige restaurants wordt sinaasappelsap gebruikt om wortelen een smaak te geven! En wie weet nog hoe stamppot winterpostelijn smaakt waarvan de plantjes een uur eerder nog op het veld stond. Daarnaast is voor ons het vooral een vrijetijd besteding wat in de corona periode goed uitkwam. Hoe anders was dit bij mijn vader. Mijn vader verloor zijn vader op 11-jarige leeftijd. Zijn moeder, nu weduwe stond er met drie kinderen alleen voor aan de vooravond van de crisis van de dertiger jaren. Sociale voorzieningen en een georganiseerd sociaal vangnet bestonden toen nog niet. Er was wat ondersteuning van de kerk, maar dat was meestal te weinig om van te leven en te veel om van dood te gaan. Wel was er wat ondersteuning in natura van boeren (melk, kaas en boter) en er werd een stukje land beschikbaar gesteld om groenten en aardappelen op te telen. Mijn vader is dan ook al op zeer jonge leeftijd begonnen met een moestuin als aanvulling op de levensnoodzakelijke behoeften. Na de crisis volgde de Tweede wereldoorlog en tijdens de oorlog kwam er een medisch probleem naar voren wat pas na de oorlog definitief verholpen kon worden. Mijn vader is nooit werkeloos geweest, kon gedurende de oorlog in Nederland blijven en kon gewoon doorgaan met de moestuin. De tuin lag zo afgelegen dat er nooit problemen zijn geweest. Maar één keer zijn er kolen gestolen tijdens de hongerwinter. Het is onnodig te zeggen dat mijn vader geen jeugd heeft gekend zoals tegenwoordig de norm is. In die tijden waren de eerste levensbehoeften duidelijk anders dan de hedendaagse feesten en vakanties. En die tijd ligt echt nog niet zover achter ons. Na de oorlog is mijn vader gewoon doorgegaan met tuinieren. Groenten werden vers gegeten, ingemaakt voor de winter of (later) diepgevroren. Mijn moeder heeft veel geweckt, sap gemaakt of jam gemaakt. Ooit is in de kelder een fles bessensap geëxplodeerd. Groenten werden nooit gekocht en aardappelen waren er meestal ook genoeg. Mijn broer en ik werden geacht veel te eten om groot en sterkt te worden en een goede basis voor later te verkrijgen. Het valt niet te ontkennen dat mijn ouders daarin succesvol zijn geweest. De keerzijde was dat wij al vroeg mee moesten naar de tuin om te helpen. Die hulp stelde meestal niet veel voor en was ook wel eens contraproductief als onkruid en gewas werden verwisseld. Daarnaast had mijn broer een onderzoekende geest. Zo dacht hij dat alles wat groen begroeid was beloopbaar was, dus ook een dichtgegroeide sloot en dat werd uitgeprobeerd! Onze hulp heeft dan ook niet zo lang geduurd. Mijn vader heeft tot op 82-jarige leeftijd getuind en had toen twee groentetuinen. Toen ik wat ouder werd heb ik vaak geholpen. Dat was vaak plantjes halen omdat ik al jong een auto had maar ook met poten, aardbeien plukken, etc. De achtergrond van mijn vrouw is anders. Zij is in de grote stad opgegroeid en haar ouders hadden niets met tuinieren. Op de lagere school was er een schooltuin met kippen. In de tuin probeerde zij lathyrus bloemen, goudsbloemen en afrikaantjes te kweken, maar die werden vaak vernield. Ook bracht zij perioden door op een boerderij. Verder heeft mijn vrouw een tuinbouwopleiding voor sierteelt afgerond. Dat is de reden dat onze huidige tuin niet alleen voor groente en fruit is maar ook bloemen en heesterbedden heeft.

De tuin, hoe het was en hoe het nu is Toen ik de tuin kreeg was het een min of meer een doorlooptuin. Tuinders die interesse in een stuk tuin hadden konden in afwachting van een definitief perceel hier beginnen en zien of moes tuinieren kon bekoren. Het lange termijn resultaat was dat er maar weinig aan duurzaam onderhoud was gedaan.De bodem was ingeklonken en deels uitgeput wat nog verergerd was door de extreem hete zomers van 2017-2020. Door deze extreem hete zomers was de inklinking verergert door uitdroging. De kleigrond was zo hard dat er bijna een pikhouweel nodig was om te bewerken. Een deel van het tuincomplex ligt op een eiland in de Vlist, en dit deel is in het verleden gebruikt als stortplaats voor overtollig klei van een dijkafgraving waar nu onder andere mijn tuin ligt. De dikte van de kleilaag varieert, maar ik heb een keer een meter diep gegraven om iets te verwijderen, en ik groef nog steeds in klei. De vorige tuinder probeerde bonen, aardappelen en sjalotten te telen en die gewassen waren nog niet geoogst. Door de droge zomer en de slechte watervoorziening was het succes matig. De tuin bleek door inklinking het laagste deel van het complex geworden. Na een zware regenbui stond het aardappelveldje deels onder water. Die waren dan ook verrot, ondanks de hete en droge zomer. Dit werd nog verergert door dat de water afvoer van het dak van de buren defect was en het hele dakoppervlak afwaterde op het aardappelperceel. Dit deed mij besluiten om het terrein ca. 20 cm te verhogen zodat het niet langer meer het laagste gedeelte was. De vraag die zich nu aandiende was: Waarmee hoog je een terrein op. Er is eerder bij een andere tuinder een ophoging geweest met een vrachtwagen tuingrond. Zulke grond heeft vaak een veenachtige achtergrond en dat verteerd op lange termijn. Na 10 jaar is er dan ook niet veel meer van te merken.Daarnaast weet je nooit goed wat je krijgt. Het kan vervuilde grond zijn. Ik weet van twee gevallen dat na keuring zelfs gereinigde en gecertificeerde grond nog steeds vervuild was en weer verwijderd moest worden. Allerlei opties zijn bekeken, maar uiteindelijk leek het beste idee de klei van de tuin zelf te gebruiken. Dat betekent op afgraven om elders op te hogen. De afgegraven plekken moesten natuurlijk weer worden opgevuld. Mijn vader heeft zowel een tuin op rivierklei als op veengrond gehad. De kennis en ervaring van mijn vader was dat sommige gewassen het geweldig doen op klei en andere veel beter op lichtere groen. Wortels geteeld op lichtere grond hebben een vorm die je van wortels normaal gesproken verwacht.Wortels geteeld op kleigrond smaken voortreffelijk, maar de vormen kunnen dusdanig zijn dat ze zelfs nooit het predicaat buitenbeentje zullen halen bij Albert Heijn. Ik heb de tuin ingedeeld in 14 kleine bedden van ruwweg 2,5 bij 1,25 meter en 4 bedden van 3 m breedte en een middenpad. Langs het gemeenschappelijke pad liggen de bloemen, rozen en struiken perken. Van de 14 kleine bedden zijn er 7 zo’n 20 of 30 cm diep uitgegraven en met een grondmix op worteldoek opgevuld. De vrijgekomen klei is gebruikt om de overige bedden te verhogen. De samenstelling van de mix is vermiculiet, compost en turfstrooisel in drie gelijke delen. Dat is een licht en zeer vruchtbaar mengsel met een zeer goede drainage. De vermiculiet houdt vocht vast en zorgt enige tijd voor de juiste vocht balans bij droogte. Na het eerste jaar kun deze mix steeds meer onderhouden als normale lichte tuinaarde en de bemesting afstemmen op de behoefte van de gewassen. Af en toe aanvullen met compost en turfstrooisel is wel nodig. Dit mengsel kan van nature kalkarm zijn en daarvoor is een kalk suppletie wel nodig, zeker na het eerste jaar en sommige gewassen. Alle bedden zijn gescheiden door betegelde paden. Alle paden en ook het centrale middenpad zijn ca. 50 cm diep uitgegraven en opgevuld met zand. Ook deze vrijgekomen klei is voor ophoging gebruikt. Bed 1 is niet uitgegraven maar was een kuil die opgevuld is met gekochte tuinaarde. Op de kop van de tuin staat een blokhut met ernaast fruitbomen, frambozen, bramen en rabarber. Aan het einde van de tuin ligt een bed met bessenstruiken, een kas en de materiaalopslag. De ervaring tot dusver met de bodem samenstelling De mix levert zeer fraaie resultaten op. Alleen gewassen met een kalkbehoefte groeien trager of vallen tegen. Rode kool groeit wel, maar half zo snel als op klei. Hier geldt: Kalk en eventueel extra organische mest na het eerste jaar. Hetzelfde is van toepassing voor bloemkool. Het gaat wel en de resultaten kunnen goed zijn, maar het kost meer tijd. Verder moet men ook goed op de teeltwisseling letten. Aardbeien geteeld op deze mix zijn een doorslaand succes, mits gepoot met een kalk suppletie. In 2021 had ik drie aardbeienbedden op mix en één op klei. De opbrengst op de mix bedden was veel hoger dan die van het klei bed, minder rot na regen en betere kwaliteit van de vruchten. Op alle bedden was een laag stro gelegd om de vruchten droog te houden. Ook slakken en kikkers hebben en hekel aan stro. De meeste groenten, behalve sommige koolsoorten doen het zeer goed op de mix.

De tuin bij de overname.

De tuin zoals het er nu uitziet, mei 2021.